Psycholodzy do firm?

Stres do niedawna kojarzył się z białymi kołnierzykami i firmami, w których przeważa praca biurowa. O tym, że negatywnego wpływu zagrożeń psychospołecznych w pracy nie wolno lekceważyć w żadnej organizacji, świadczyły przykłady dwóch firm budowlanych, omawiane podczas konferencji. O destrukcyjnej sile konfliktów, złej atmosfery w pracy w typowo męskim, często skoszarowanym (budowy daleko poza miejscem zamieszkania), zespole firmy budowlanej mówił Mariusz Butowski, główny specjalista ds. bhp w firmie Stabilator. Z jego wypowiedzi wynikało, że zakład, który systemowo zarządza bhp, dużą wagę przywiązuje do bezpiecznej organizacji pracy, podejmuje się prestiżowych i ambitnych wyzwań budowlanych i konserwatorskich, nie może nie zauważać problemów spowodowanych psychospołecznymi czynnikami środowiska pracy. M. Butowski powiedział, że duży wpływ na rozpoznanie problemu stresu i innych zagrożeń psychospołecznych w jego zakładzie miał fakt, że typowo męską załogą kieruje kobieta. Po przeprowadzeniu rozpoznania literaturowego firma zdecydowała się na zorganizowanie dwudniowych warsztatów antystresowych, w których wzięła udział ponad połowa pracowników. Warsztaty zostały zorganizowane w komfortowym ośrodku, a w zajęciach brali udział zarówno prezesi, jak i szeregowi pracownicy. Zdaniem M. Butowskiego, warsztaty rozwiązały problemy z komunikacją w firmie i przyczyniły się do kształtowania kultury organizacyjnej. Tym wykładem oraz kilkoma innymi konferencja odpowiedziała na zasadnicze dla osób chcących zajmować się czynnikami psychospołecznymi pytania: jak te zagrożenia identyfikować i jak sobie z nimi radzić? Jak widać, są dobre praktyki, z których można korzystać. Zresztą, uczestnicy konferencji otrzymali (wydany przez CIOP) poradnik, zawierający przykłady podobnych działań z innych polskich przedsiębiorstw.

Źródłem niebezpiecznego dla firmy stresu wśród pracowników nie muszą być stosunki międzyludzkie czy charakter pracy. Mogą nim być tragiczne wydarzenia (wypadki), których pracownicy są świadkami. Zdaniem Katarzyny Orlak, psychologa ze stowarzyszenia „Zdrowa praca”, świadek wypadku może być jego kolejną ofiarą, gdy po kilku miesiącach ujawni się zespół stresu posttraumatycznego. Mogą się z tym wiązać poważne skutki zdrowotne (np. depresje). K. Orlak przypomniała też, że stres nie zawsze szkodzi i w pewnym zakresie jest on czynnikiem niezbędnym do działania, także w pracy, a dopiero po przekroczeniu określonej granicy zaczyna przynosić więcej szkody niż pożytku.
Pod ich wpływem – jak mówił Andrzej Najmiec z CIOP – ludzie są mniej sprawni i popełniają więcej błędów, także tych, które powodują wypadki przy pracy czy wypadki drogowe. Wykładowca zwrócił też uwagę, że każda załoga ma swój sposób postrzegania zagrożeń i podejścia do bhp. Młodzi pracownicy dostosowują się do zachowań starszych, nawet jeśli są sprzeczne z przepisami. Nie przyniosą efektów szkolenia bhp, nawet ponadnormatywne czy doskonale zorganizowane, jeśli w firmie nie będzie kultury bezpieczeństwa, wyrażającej się m.in. brakiem akceptacji dla zachowań ryzykanckich i brawurowych.
O tym, czy wspomniane na początku specjalne działania antystresowe są potrzebne, czy nie, musi zadecydować kierownictwo firmy. W każdym razie, olsztyńska konferencja pokazała, że w zarządzaniu bhp czynników psychospołecznych nie można nie brać pod uwagę.

Olsztyńska konferencja „Bezpieczne miejsce pracy” odbyła się w ramach kampanii społecznej pod tą samą nazwą. Konferencję zorganizowali: oddział OSPSBHP w Olsztynie, CIOP, OIP w Olsztynie. ATEST włączył się w kampanię „Bezpieczne miejsce pracy”, m.in. przez publikację artykułów poświęconych czynnikom psychospołecznym w pracy: „Walcz lub uciekaj” (2/2011), „Mobbing czy nauka zawodu?” (2/2011), „Redukcja stresu – dobra praktyka” (3/2011), „Mobbing – istota zjawiska” (4/2011), „Bezpośrednio, pośrednio, czynnie lub biernie” (4/2011), „Przemoc w pracy” (5/2011).
Powyżej omówiono niektóre zagadnienia rozbudowanej konferencji, której pierwszy dzień poświęcony był czynnikom psychospołecznym w środowisku pracy, drugi – wypadkowości (z blokiem wykładów prowadzonych przez PIP) oraz konkretnym rozwiązaniom behapowskim na stanowiskach pracy (zwiedzanie zakładu produkcyjnego firmy Indykpol).

Robert Kozela  

Artykuł został opublikowany w miesięczniku Atest 05/2011 W tym wydaniu m.in.: - To kłopotliwe bhp! - Mobbing – polityka antymobbingowa oraz dostępne roszczenia (cz. 2) - Zagrożenia narządu wzroku w rolnictwie – uszkodzenia chemiczne - Awaria - Wymagania normalizacyjne dla maszyn hutniczych Zobacz pełny spis treści